Ból kolana to jedna z najczęstszych dolegliwości układu ruchu, która dotyka osoby w każdym wieku. Może pojawić się nagle lub narastać stopniowo, związany być z urazem, przeciążeniem, zmianami zwyrodnieniowymi lub stanem zapalnym. W artykule przygotowanym we współpracy z lek. Dominikiem Orzechowskim, specjalistą ortopedii i traumatologii narządu ruchu w szpitalu Vratislavia Medica, odpowiadamy na najczęstsze pytania pacjentów dotyczące bólu kolan oraz wyjaśniamy, kiedy warto zgłosić się do ortopedy.
Kolano to jeden z najbardziej złożonych stawów w naszym ciele. Codziennie przenosi ogromne obciążenia – zarówno w ruchu, jak i podczas spoczynku. Ból kolana może mieć wiele źródeł: od drobnych przeciążeń po poważne urazy mechaniczne. Wśród najczęstszych przyczyn wymienia się:
- zmiany zwyrodnieniowe (gonartroza),
- przeciążenia i mikrourazy,
- uszkodzenia struktur wewnątrzstawowych (np. łąkotki, chrząstka stawowa, więzadła krzyżowe, poboczne),
- choroby zapalne (np. reumatoidalne zapalenie stawów),
- choroby młodzieńcze (np. choroba Osgooda-Schlattera),
- nieprawidłową biomechanikę ruchu spowodowaną anomaliami anatomicznymi
Pacjenci bardzo często pytają: dlaczego boli mnie kolano, skoro nic mi się nie stało? – mówi lek. Dominik Orzechowski. Tymczasem przyczyny bólu nie zawsze wynikają z bezpośredniego urazu. Mogą to być przeciążenia, mikrourazy, zmiany zwyrodnieniowe, a nawet niewłaściwa biomechanika chodu. U pacjentów aktywnych przyczyną często są konflikty rzepkowo-udowe lub zespół pasma biodrowo-piszczelowego. U osób starszych najczęściej mamy do czynienia ze zmianami zwyrodnieniowymi. U dzieci i młodzieży obserwujemy m.in. chorobę Osgooda-Schlattera. Dlatego kluczem jest indywidualna diagnoza.
Objawy, które powinny Cię zaniepokoić
Nie każdy ból kolana oznacza poważną patologię, ale są objawy, które powinny skłonić do pilnej konsultacji ortopedycznej. Wśród nich znajdują się:
- przewlekły ból trwający powyżej tygodnia,
- ból nasilający się przy codziennej aktywności,
- obrzęk lub widoczna deformacja kolana,
- ograniczenie ruchomości,
- uczucie niestabilności stawu,
- przeskakiwanie, bolesne trzaski lub blokowanie kolana.
Diagnostyka bólu kolana
Proces diagnostyczny rozpoczyna się zawsze od szczegółowego wywiadu lekarskiego oraz badania fizykalnego. W zależności od objawów, lekarz może zlecić dodatkowe badania obrazowe:
- RTG – pozwala ocenić stan kości i ewentualne zmiany zwyrodnieniowe,
- USG – przydatne w ocenie tkanek miękkich, takich jak więzadła, ścięgna czy wysięk w stawie,
- MRI – rezonans magnetyczny, jako szczegółowe uzupełnienie diagnostyki i często konieczny przy planowaniu ew. leczenia operacyjnego
Każde kolano to inna historia. Dlatego podczas wizyty przeprowadzam szczegółowy wywiad i badanie fizykalne, a następnie zlecam odpowiednie badania obrazowe – tłumaczy specjalista. Najczęściej zaczynamy od RTG, które pokazuje stan kości i stawu. W przypadku podejrzenia uszkodzenia więzadeł czy łąkotek wykonujemy USG/MRI. Dobrze postawiona diagnoza to podstawa skutecznego leczenia.
Leczenie bólu kolana
Leczenie bólu kolana zależy przede wszystkim od jego przyczyny oraz stopnia zaawansowania zmian. Wśród metod terapeutycznych wyróżniamy:
- leczenie zachowawcze: farmakoterapia, fizjoterapia, iniekcje dostawowe (np. kwas hialuronowy, osocze bogatopłytkowe),
- stabilizacja ortopedyczna (ortezy, taśmy),
- leczenie operacyjne (np. artroskopia, rekonstrukcja więzadeł, endoprotezoplastyka).
Metoda leczenia zawsze zależy od przyczyny dolegliwości – podkreśla lek. Orzechowski. W przypadku łagodnych zmian zwyrodnieniowych czy przeciążeń stosujemy leczenie zachowawcze: fizjoterapię, leki przeciwzapalne, iniekcje dostawowe, czasem zalecamy żelowe opatrunki chłodzące lub stabilizatory. Gdy mamy do czynienia z poważniejszym urazem, np. uszkodzeniem łąkotki czy więzadeł krzyżowych, konieczne może być leczenie operacyjne. Zawsze jednak staramy się dobrać terapię tak, by jak najszybciej i najmniej inwazyjnie przywrócić pacjentowi sprawność i komfort życia.
Czy można zapobiec bólowi kolan?
Profilaktyka odgrywa kluczową rolę w utrzymaniu zdrowych kolan. Odpowiednia higiena ruchu, regularna aktywność fizyczna oraz właściwe obuwie mogą znacząco zmniejszyć ryzyko kontuzji. Warto również dbać o prawidłową masę ciała – każdy dodatkowy kilogram zwiększa obciążenie stawu kolanowego.
Wielu przypadkom bólu kolan można zapobiec – pod warunkiem, że dbamy o ruch i prawidłowe obuwie, unikamy przeciążeń i regularnie wzmacniamy mięśnie czworogłowe uda oraz pośladki – radzi doktor Orzechowski. W przypadku sportowców warto pracować z fizjoterapeutą nad techniką ruchu. U osób starszych bardzo ważna jest kontrola masy ciała i aktywność dostosowana do możliwości. Zdrowe kolana to ruch bez bólu – a to przecież podstawa jakości życia.
Ból kolana może być sygnałem ostrzegawczym organizmu, którego nie należy lekceważyć. Wczesna konsultacja ze specjalistą ortopedą pozwala dokładnie zdiagnozować problem i dobrać najskuteczniejsze metody leczenia. Dzięki nowoczesnym technologiom diagnostycznym, doświadczeniu lekarzy oraz indywidualnemu podejściu do pacjenta, leczenie bólu kolana jest dziś bardziej skuteczne i komfortowe niż kiedykolwiek wcześniej.
W szpitalu Vratislavia Medica konsultacji udzielają doświadczeni specjaliści ortopedii – w tym doktor Dominik Orzechowski – którzy na co dzień diagnozują i leczą pacjentów z dolegliwościami stawów kolanowych. Jeśli odczuwasz przewlekły ból kolana, doznałeś urazu lub chcesz skonsultować niepokojące objawy, nie zwlekaj.